ЖАСЫ

Бір жасқа дейінгі БАЛАНЫҢ ҚАЛЫПТЫ ДАМУ КӨРСЕТКІШТЕРІ

• Ему және ұстау рефлекстері анық байқалады,
• Бұлшықеттерінің гипертонусы төмендейді
• Бірнеше минут басын ұстап тұруы мүмкін
• а», «е» «ұқсас дыбыстары пайда болады.

• Басын жан-жағына бұруға үйренеді
• Бұл қимылды денесін тік тұстағанда тек бірнеше минуттар ғана жасай алады.
• Қысқаша гуілдей бастайды
• Алғашқы күлкі, көзқарасы тұрақтана бастайды.

• Ойыншықтарға қолымен тартыла бастайды.
• Басын ұзақ уақыт жақсы ұстайды.
• Гуілдеуі жиі және ұзақ бола түседі.
• Оған деген эмоционалды қарым-қатынасқа жауап ретінде күледі.

• Қимыл-қозғалыстары мақсатқа бағытталған бола бастайды, қолына ойыншықтар алуы мүмкін.
• Өз қолында тұрған ойыншыққа деген қызығушылығы ояна бастайды, оған ұзақ қарайды.
• Етбетімен жатып шынтағын тіреп, кеудесін көтереді
•  «б», «п», «м» сияқты түрлі дауыссыз дыбыстар пайда бола бастайды.
• Гуілдеуінде түрлі екпіндері пайда бола бастайды.  
• Жақындарымен қарым-қатынаста қатты қуанады және күледі.

• Шалқасынан етбетіне аунайды, ойыншықтарға қарай тартылады.
• Қолтығынан ұстап демесе жақсы тұрады және аяғын нық басады.
• «та», «агу» сияқты өзінің алғашқы буындарын айта бастайды
• Басқа да балаларға қызығушылық танытас бастайды, олардың келгеніне қуанады.

• Шалқасынан етбетіне белсенді аунап және қайтадан шалқасымен жатады, ойыншықтарды бір қолынан екінші қолына аустыра алады.
• Етбетімен жатып, көкірегін көтеріп тек алақанына ғана сүйенеді.
• Отыра бастайды.
•  «ба-ба-ба», «да-да-да-да» сияқты түрлі дауыс күшімен гуілдей бастайды.
•      Қолға алуды қалайтынын түсіндіреді. 

• Арқасмен жатып өз аяқтарымен ойнайды. Оны жоғары көтеріп, тіпті аузына салуы мүмкін.
• Қосымша көмексіз арқасын тік ұстап, жақсы отырады. 
• Өзінің дағдыларын жетілдіре отырып «ба», «на», «ма» сияқты түрлі буындарды анық айта бастайды.
• Таныс емес адамдарға қызығушылық таныта бастайды, өзіне зейін аударғанын қалайды, әсіресе анасынан. 

• Ойыншықты екі қолымен бір уақытта алуы мүмкін.
• Ішімен еңбектейді немесе бақаша қозғалады
• Өзі отырады, керуеттен ұстанып өзі тұра алады.
• Өзінің дағлыоарын белсенді жетілдіре отырып, «ба», «на», «ма» сияқты түрлі буындарды анық айта алады.
• Қызығушылықпен балаларды бақылайды, олармен қарым-қатынасқа түседі.

• Заттарды ересек адам ктеру үшін әдейі лақтырады.
• Төрт тағандап тұрып жан-жағына тербеледі.
• Қолдан ұстанып тұрады.
• «ма-ма», «па-па буындарын айтады.
• Ересектердің және басқа балалардың іс-қмыл, тәртібін қайталайды.

• Көруді бақылайтын ойыққа саусағын салады.
• Ойыншықтарды саусақтарымен ұстайды.
• Төрт тағандап еңбектей бастайды.
• Бір қолымен ұстанып алғашқы қадамын жасайды.
• Алғашқы сөздерін түсініп айта бастайды.
• Балалармен ойнайды, өзінің эмоцияларын білдіреді – қуаныш, қорқыныш, көңіл толмаушылық.

• Керуеттен ойыншықтарын лақытырады.
• Тірексіз тұрады.
• Тіректен тірекке қарай алғашқы өзбетінше қадамдарын (1-2)  жасайды. 
•  «ав-ав», «ляля» сияқты жаңа сөздері пайда бола бастайды.
• Балалардың келгеніне қуанад, оларға қол бұлғайды, олармен ойнайды.

• 30-40 минут ойыншықтармен ойнай алады.
• Бөлме ішінде жиһаздарға сүйеніп немесе өзбетінше жүреді.
• Сөздік қоры 5-тен 12 сөзге дейін құрайды.
• Одан сұраса құшақтауы мүмкін, жақсы көреді және жеңіл нұсқауларды дұрыс орындай алуы мүмкін, мақтасаң қуанады.